Definicja i cele Greenways

Środkowo-wschodnioeuropejska definicja zielonych szlaków

Zielone szlaki – greenways to wielofunkcyjne szlaki służące niezmotoryzowanym użytkownikom, prowadzące wzdłuż naturalnych korytarzy, historycznych tras handlowych, rzek i kolei. Są zarządzane przez miejscowe społeczności w celu pobudzania zrównoważonego rozwoju i promocji zdrowego stylu życia. Zielone szlaki tworzą ramy dla realizacji lokalnych inicjatyw społecznych i projektów związanych z ochroną przyrody i krajobrazu, zachowaniem dziedzictwa kulturowego, turystyką przyjazną dla środowiska i zrównoważonym transportem. Zielone szlaki odpowiadają na potrzeby zarówno mieszkańców jak i zwiedzających oraz wnoszą pozytywny wkład w ożywianie gospodarki lokalnej (wg „Deklaracji z Sopron”, Environmental Partnership for Sustainable Development,1 lipca 2006 r.).

Europejska definicja Zielonych Szlaków

Greenways to szlaki komunikacyjne przeznaczone wyłącznie do podróży niezmotoryzowanych, rozwijane kompleksowo, aby zapewnić ochronę środowiska naturalnego oraz podnosić jakość życia na obszarach wokół nich. Szlaki te powinny spełniać określone standardy dotyczące szerokości, nachylenia terenu i stanu nawierzchni, tak, aby być przyjaznymi dla użytkowników oraz stworzyć warunki do bezpiecznego podróżowania dla osób o różnych poziomie umiejętności” (wg „Deklaracji z Lille”, Europejskie Stowarzyszenie Zielonych Szlaków „Greenways”, 12 września 2000 r.).

Wszystkie szlaki greenways w Europie Środkowo-Wschodniej są realizowane zgodnie ze wspólnymi założeniami:

1. Wspieranie i aktywizacja społeczności lokalnych – rozwój lokalnej przedsiębiorczości, tworzenie miejsc pracy i dodatkowych źródeł dochodów, odtwarzanie oraz ochrona tradycyjnych zawodów;

2. Ochrona przyrody i dziedzictwa kulturowego oraz zachowanie krajobrazu;

3. Korzystanie z lokalnych zasobów – bazy noclegowej i gastronomicznej, usług turystycznych i przewodnickich oraz lokalnych produktów;

4. Współpraca pomiędzy krajami, regionami, miastami, miejscowościami oraz ich mieszkańcami;

5. Pomoc społecznościom lokalnym w odkrywaniu i wzmacnianiu tożsamości kulturowej i społecznej, poprawa warunków i jakości życia;

6. Dostarczanie informacji i umożliwianie turystom dogłębniejszego poznania regionu, jego problematyki, lokalnych inicjatyw, działań, organizacji etc.;

7. Promowanie niezmotoryzowanych form transportu oraz przyjaznych dla środowiska form turystyki, rekreacji i sportu;

8. Stwarzanie poruszającym się po mieście możliwości korzystania z bardziej zrównoważonych form transportu – do poruszania się po mieście pieszo, rowerem lub korzystania z transportu publicznego, zamiast używania własnego samochodu,

9. Zachęcanie ludzi do ruchu, poprawa zdrowia i bezpieczeństwa w podróży i aktywnym wypoczynku.

Funkcje zielonych szlaków - greenways

W założeniu i koncepcji "Greenways" szlaki dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego pełnią cztery podstawowe funkcje:

1. Transport zrównoważony i bezpieczeństwo

Zielone szlaki promują niezmotoryzowane formy transportu i komunikację publiczną, propagują komunikację i turystykę pieszą, rowerową, konną, wodną, etc. Zielone szlaki przyczyniają się także do zwiększenia bezpieczeństwa na drogach oraz do rozwoju transportu zrównoważonego w miastach i na terenach wiejskich służącego różnym grup użytkowników, w tym osom niepełnosprawnym, osobom starszym i dzieciom.

2. Promocja zdrowego stylu życia

Zielone szlaki przyczyniają się do promocji zdrowego stylu życia i podnoszenia jakości życia mieszkańców i odwiedzających, propagują aktywną turystykę, wypoczynek, rekreację i uprawianie ulubionych sportów na świeżym powietrzu i na łonie natury.

3. Rozwój ekoturystyki i ochrona dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego

Zielone Szlaki program przyczyniają się w praktyce do rozwoju różnych form turystyki przyjaznej dla środowiska, w tym do kreowania i promocji ekologicznych produktów turystycznych. Wszystkie produkty turystyczne na zielonych szlakach greenways łączy zasada wykorzystywania lokalnego potencjału i wspierania społeczności lokalnych – są one tworzone w oparciu o zasoby miejscowe – usługi turystyczne, ofertę kulturalną regionu, lokalne produkty i miejsca ich sprzedaży oraz inicjatywy społeczne.Przy zielonych szlakach rozwijają się oddolne inicjatywy lokalne bądź regionalne mające na celu ochronę przyrody, krajobrazu i dziedzictwa kulturowego.

4. Wspieranie ekonomiczno-społecznego rozwoju lokalnego oraz rozwój przedsiębiorczości

Zielone szlaki wnoszą wkład w rozwój lokalnej gospodarki i zwiększają przedsiębiorczość wśród lokalnych społeczności. Powstawanie zielonych szlaków inicjuje rozwój usług noclegowych, gastronomicznych, przewodnickich. Przy szlakach powstają galerie i punkty sprzedaży lokalnych produktów, punkty informacji turystycznej, wypożyczalnie sprzętu sportowego i turystycznego, etc.