MORAWSKIE SZLAKI WINA

Morawy Południowe, Republika Czeska

Prezentacja szlaku

Morawskie Ścieżki Winiarskie (Republika Czeska) to prawie 1250 km szlaków rowerowych i pieszych, prowadzących przez sady i winnice Południowych Moraw. Oś główna szlaku łączy Uherské Hradiště na wschodzie regionu z miejscowością Znojmo, średniowiecznym miasteczkiem na granicy austriackiej. Dziesięć lokalnych tras połączonych z osią główną umożliwia turystom podróżującym szlakiem poznanie wyjątkowego dziedzictwa kulturalnego regionu, morawskiego folkloru, lokalnych tradycji produkcji wina i zabytków wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Szlak łączy się z siecią 13 tras winiarskich w austriackim Weinviertel, o łącznej długości ponad 1600 km, gdzie uprawiane są takie gatunki winorośli, jak np. Tramin, Grüner Veltliner, Sauvignon czy Blauburgunder. Południowe Morawy i Weinviertel tworzą razem wyjątkowy region winiarski, oferujący niezapomniane wrażenia zarówno rowerzystom, jak również entuzjastom kultury i amatorom wina. Ścieżki powstały w ramach programu realizowanego przez Nadace Partnerstvi (Czeską Fundację Partnerstwo dla Środowiska), którego celem jest zbudowanie sukcesu Moraw Południowych jako "Regionu zabytków i wina".

Program ma 5 głównych założeń:

• ochronę i poprawę krajobrazu;
  
• ochronę dziedzictwa kulturalnego;
• rozwój produktów turystycznych;
• motywowanie mieszkańców i podnoszenie ich kwalifikacji;
• wsparcie dla drobnych producentów wina i uprawy lokalnych gatunków winorośli.

Główne atrakcje turystyczne i ważniejsze miejscowości wzdłuż szlaku (dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe itd.)

Południowe Morawy to region, gdzie od czasów prehistorycznych krzyżowały się główne szlaki handlowe w Europie, prowadzące ze wschodu na zachód i z północy na południe. Dorzecze rzek Dyje / Svratka i Morawski Kras, to obszary, na których człowiek mieszkał już w epoce kamiennej. Ale zarówno Morawy w Czechach, jak i Dolna Austria, znane są przede wszystkim z produkowanego tam wina i charakterystycznej architektury piwnic winiarskich. Południowe Morawy mogą też poszczycić się trzema obszarami wpisanymi na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO: kompleks pałacowo-ogrodowy Lednice-Valtice (Lednicko-valtický areál) oraz 2 rezerwaty biosfery: Pálava i Białe Karpaty (Bílé Karpaty). Transgraniczny Park Narodowy Podyjí / Thayatal jest najmłodszym parkiem narodowym w Czechach. Morawy Południowe to region o bogatym folklorze, którego tradycje są nadal żywe. Przykłady rękodzieła lokalnego, jak również rękodzieło artystów ludowych innych krajów można zobaczyć w Instytucie Folkloru i Kultury Ludowej i w Muzeum Wsi Południwomorawskiej w Strážnicach.

Główne atrakcje turystyczne:

• Kompleks pałacowo-ogrodowy Lednice - Valtice wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO;
  
• zamek Austerlitz (Slavkov u Brna), w którym znajduje się wystawa na temat Bitwy Trzech Cesarzy (Bitwy pod Austerlitz);
  
• Zamek w Moravskim Krumlovie, gdzie znajduje się monumentalne dzieło Alfonsa Muchy "Słowiańska Epopeja"(„Slovanská epopej");
• Chroniony zespół winnic i piwnic winiarskich w Plže koło Strážnic;
• Średniowieczne miasteczka Znojmo i Mikulov, zabytkowe centrum Brna;
• Synagoga i cmentarz żydowski w Mikulovie.

Główne miejscowości:

Szlak prowadzi przez prawie 300 miejscowości, w których uprawia się i produkuje wino. Największe z miejscowości położonych wzdłuż szlaku to: Brno, Znojmo, Uherské Hradiště, Mikulov i Břeclav.

Ogólna charakterystyka szlaku

Morawskie Ścieżki Winiarskie:

• Morawska Trasa Winiarska - 290 km (Uherské Hradiště - Znojmo, oznakowana na czerwono).
• Ścieżka Winiarska - Brno - 130 km (oznakowana na niebiesko).
• Ścieżka Winiarska - Znojmo - 165 km (oznakowana na ciemnozielono).
• Ścieżka Winiarska - Mikulov - 82 km (oznakowana na żółto-zielono).
• Ścieżka Winiarska - Velké Pavlovice - 110 km (oznakowana na jasnoniebiesko).
• Ścieżka Winiarska - Podluží - 115 km (oznakowana na pomarańczowo).
• Ścieżka Winiarska - Mutěnice - 65 km (oznakowana na różowo).
• Ścieżka Winiarska - Kyjov - 85 km (oznakowana na jasnozielono).
• Ścieżka Winiarska - Bzene - 26 km (oznakowana na srebrno).
• Ścieżka Winiarska - Strážnice - 101 km (oznakowana na ciemnoniebiesko).
• Ścieżka Winiarska - Uherské Hradiště - 75 km (oznakowana na fioletowo).

Ścieżka Winiarska - Podluží - 115 km

Południowa część trasy zaczyna się w Breclaviu, na granicy czesko-austriackiej. Na każdym kroku spotkać tu można gościnnych winiarzy i wspaniałe wina. Warto też odwiedzić dwa ważne stanowiska archeologiczne w Pohansku i Valach koło Mikulčic.

Ścieżka Winiarska - Mutěnice - 65 km

Ta łatwa trasa prowadzi przez pola uprawne, sady i winnice. Zabytkowe piwnice winiarskie w Mutěnicach (Pod Búdama) i w Milovicach (Šidleny) oferują znakomite lokalne wina. Podróżując ścieżką można zobaczyć wspaniałe przykłady architektury typowej dla winiarskich piwnic z Moraw Słowackich. Szlak szczególnie pięknie i malowniczo wygląda w jesieni, kiedy przyroda nabiera wspaniałych barw, odbywają się liczne folklorystyczne imprezy, w czasie których można podziwiać lokalne stroje ludowe, a powietrze przesiąknięte jest zapachem młodego wina - nazywanego burčák.

Ścieżka Winiarska - Bzenec - 26 km

To najkrótsza z Winiarskich Ścieżek. Podróżujący nią turyści mogą podziwiać malownicze krajobrazy ze szczytów wzgórz oraz przykłady tradycyjnej architektury wiejskiej. Na trasie znajdują się też liczne piwniczki winiarskie i winnice. W miasteczku Bzenec, które niedługo będzie obchodziło 1000-lecie istnienia, na uwagę zasługuje średniowieczny cmentarz żydowski. Najstarsze zachowane tu nagrobki pochodzą z XVII w. Turyści mogą też skosztować lokalnego wina, nazywanego "Bzenecká lipka" (Wino z Bzeneckiej Lipy), które swoją nazwę zawdzięcza lokalnym lipom, rosnącym w dworskim parku.

Ścieżka Winiarska - Strážnice - 101 km

Wijąc się przez ponad 100 km, trasa prowadzi aż do wschodniej części Białych Karpat. Podróż tym szlakiem wymaga co najmniej dwóch dni. Na trasie znajduje się wiele historycznych i kulturalnych atrakcji. Koniecznie trzeba zwiedzić zabytkowe miasteczko Strážnice o tradycyjnej architekturze i unikalnym muzeum na wolnym powietrzu, a także piwnice winiarskie z XVI w. w miejscowości Petrov-Plže.

Ścieżka Winiarska - Kyjov - 85 km

Ta ścieżka stanowi wyzwanie nawet dla doświadczonych rowerzystów. Trudy wynagradzają jednak wspaniałe widoki. Trasa jest urozmaicona: łagodne wzniesienia okolic Kyjova, strome podjazdy i ostre zjazdy w górach Chřiby, a następnie zróżnicowany teren w okolicach Ždánický. Ścieżka Winiarska - Uherské Hradiště - 75 kmŁagodne wzgórza, ważne zabytki architektury ludowej i malownicze krajobrazy sprawiają, że jest to trasa odpowiednia na rodzinne, jednodniowe wycieczki. Uherské Hradiště to ważny ośrodek słowackich Moraw. Stąd trasa prowadzi wzdłuż rzeki Moravy, wśród pól i winnic, aż do Polešovic. Odnoga szlaku biegnie na południe, do Ostrožskiej Novej Vsi, która słynie z wód mineralnych i kąpieliska. Można tam też wypożyczyć łódkę.

Ścieżka Winiarska - Velké Pavlovice - 110 km

Jest to obszar, na którym znajdują sie liczne ścieżki rowerowe. Podróż nimi można podzielić na krótkie odcinki, wzdłuż lokalnych tras, oferujących malownicze widoki. Podróżując na południe od Brna warto odwiedzić Židlochovice i Hustopeče, gdzie można kupić najlepsze wina z tego regionu.

Ścieżka Winiarska - Brno - 130 km

Wzdłuż ścieżki zlokalizowane są liczne przydrożne kapliczki i krzyże, świadczące o pobożności mieszkańców obszaru między miejscowościami Moravany i Slavkov (Austerlitz). Slavkov (Austerlitz) to miejsce słynnej Bitwy Trzech Cesarzy. Region ten może poszczycić się dokonałymi gatunkami czerwonego wina, porównywalnymi z tymi pochodzącymi z Velkich Pavlovic.

Ścieżka Winiarska - Znojmo - 165 km

To najdłuższa ze Ścieżek Winiarskich, łączy 55 miejscowości, w których uprawia się i produkuje wino. Jest to obszar zdominowany przez białe wina, o lekko owocowym smaku. Szlak prowadzi przez płaskie tereny, między winnicami i przez pola, odpowiednie dla wszystkich rowerzystów. Entuzjaści bardziej wymagających tras docenią północną część szlaku, biegnącą wzdłuż rzeki Dyje, przez Park narodowy Podyji / Thayatal. Z kolei amatorzy wina, ludowej architektury i labiryntów piwnic winiarskich powinni odwiedzić Šaldorf-Sedlešovice, Hnanice, Šatov, Chvalovice, Vrbovec i Jaroslavice, zlokalizowane wzdłuż południowej części szlaku, gdzie można znaleźć najlepsze wina regionu.

Ścieżka Winiarska - Mikulov - 82 km

Trasa prowadzi przez malownicze tereny, od wieków kształtowane przez rdzennych mieszkańców Moraw, Niemców, Żydów, a nawet holenderskich Anabaptystów. Podróż zaczyna się w Lednicach - Valticach, wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, i prowadzi wzdłuż dawnego przebiegu "Żelaznej Kurtyny" aż do Mikulova, kulturalnego i historycznego centrum regionu, ważnego ośrodka produkcji wina. Proces uprawy winorośli i produkcji wina przybliża ścieżka edukacyjna w Novosedly.

Morawska Trasa Winiarska - 290 km

To oś główna, łącząca wszystkie Winiarksie Ścieżki Południowych Moraw, z miastem Znojmo na zachodzie i Uherskim Hradištěm na wschodzie regionu. Podróżując tą trasą, turyści maja okazję odwiedzić 70 miejscowości, w których uprawia się i produkuje wino, kilkadziesiąt obszarów chronionej przyrody oraz zwiedzić liczne zabytki związane z historią tych terenów.

Geograficzny przebieg szlaku (główne miejscowości, początek i koniec szlaku):

Oś główna: Znojmo do Uherské Hradiště - 290km: Znojmo-Jaroslavice-Drnholec-Mikulov-Hustopeče-Velké Pavlovice-Mutěnice-Kyjov-Bzenec-Uherské Hradiště.

Podróż szlakiem najwygodniej jest rozpocząć w jednym z dwóch miast - Znojmo lub Uherské Hradiště (obydwa mają połączenia kolejowe).

Długość - 1250km + trasy lokalne.

Nawierzchnia - nawierzchnia utwardzona, żwir, drogi polne nieutwardzone.

Procentowy udział dróg polnych i leśnych, dróg wyłączonych z ruchu samochodowego, dróg samochodowych o niskim / średnim / wysokim natężeniu ruchu - oś główna szlaku i trasy lokalne:

Oś główna szlaku:

200 km - drogi polne nieutwardzone.

100 km - drogi polne utwardzone.

200 km - drogi brukowane.

100 km - trasy rowerowe.

50 km - nieutwardzone drogi leśne.

400 km - drogi o niskim natężeniu ruchu.

200 km - drogi o średnim natężeniu ruchu.

Główni użytkownicy

Oś główna: rowerzyści

Trasy lokalne: rowery górskie, turystyka piesza, narciarstwo biegowe, kajaki

Dodatkowe atrakcje: drezyny, kanał Bata, gminne ośrodki winiarskie, miejsca wypoczynku.

Dostępność innych środków transportu (możliwość poruszania się po szlaku lub dojazdu do niego środkami komunikacji publicznej: Podróż szlakiem najwygodniej jest rozpocząć w jednym z dwóch miast - Znojmo lub Uherské Hradiště. Do obydwóch można dojechać pociągiem - trasą łączącą Brno z Wiedniem, 1 godz. z Brna i Breclavia, 11/2 godz. z Wiednia. Informacje o rozkładach jazdy: kolej:www.czrail.cz, www.oebb.atl.

Morawskie Ścieżki Winiarskie łączą się z innymi zielonymi szlakami: Praga - Wiedeń oraz Kraków - Morawy - Wiedeń, a także Austriackimi Ścieżkami Winiarskimi (w miejscowościach Mikulov, Hevlin, Valtice i Breclav).

Dostępne mapy i przewodniki

• Zestaw 10 map Morawskich Ścieżek Winiarskich 1:50.000, 1:65.000 w języku angielskim, czeskim i niemieckim, z opisami trasy i profilami terenu.
  
• Morawskie Ścieżki Winiarskie - przewodnik - dostępny w języku angielskim, czeskim i niemieckim, zawiera informator na temat win z Południowych Moraw.
• Zielony Szlak Morwaskie Ścieżki Winiarskie, 1:100.000 przewodnik dla rowerzystów zawiera szczegółowe mapy i profile terenu, opisy tras, dostępny w języku angielskim, czeskim i niemieckim.

Kontakt z organizacją zarządzającą szlakiem

Juraj Flamik, Koordynator Programu Greenways,

Nadace Partnerství, Údolní 33, 602 00 Brno, Republika Czeska

Tel. kom.: +420-606763117, e-mail: greenways@ecn.cz,

www.nadacepartnerstvi.cz

Jan Grombíř, Kierownik Morawskich Ścieżek Winiarskich,

Tel. kom.: +420-606162167, e-mail: gromba@tiscali.cz

www.vinarske.stezky.cz